Blog Bośnia z bliska

Jaki język jest w Bośni i Hercegowinie?
Czy istnieje język bośniacki?

W Bośni i Hercegowinie oficjalnie uznaje się trzy języki urzędowe: chorwacki, bośniacki i serbski (kolejność przypadkowa, oficjalnie są równorzędne). Każdy z nich zapisywany jest alfabetem łacińskim, choć serbski często korzysta z cyrylicy. Języki te są do siebie tak podobne, że mieszkańcy kraju bez problemu się nawzajem rozumieją. Jednak historia i kultura regionu nadały im unikalne cechy, które czynią tę językową sytuację fascynującą.

Jeden język w Jugosławii – serbochorwacki

Przed wojną, jeszcze w latach 90, był w całej Jugosławii jeden język: serbsko-chorwacki, nazywano go też chorwacko-serbskim lub po prostu jugosłowiańskim. Obecni bośniaccy 40-latkowie uczyli się więc w szkole po prostu języka serbochorwackiego. Po rozpadzie Jugosławi sytuacja oczywiście się zmieniła. Teraz na terenie Republiki Serbskiej w Bośni i Hercegowinie młodzież w szkole uczy się języka serbskiego. Natomiast w Federacji są osobne szkoły dla bośniaków pochodzenia chorwackiego gdzie są lekcje chorwackiego i osobne szkoły dla boszniaków (muzułmanów) gdzie są lekcje bośniackiego. A w szkołach średnich? Część uczniów tej samej klasy chodzi na bośniacki, część na chorwacki. Podobnie rozdzielone są również lekcje religii a nawet historii (!), ale to już kolejny temat…

język w bośni i hercegowinie tablica

Różnice językowe widoczne są także w przestrzeni publicznej. Tablice z nazwami miejscowości występują w dwóch wersjach – w alfabecie łacińskim i cyrylicy. W regionach zamieszkanych przez Bośniaków i Chorwatów pierwszeństwo ma alfabet łaciński, natomiast w Republice Serbskiej cyrylica.

Mieszanka językowa w codziennym życiu

Chociaż oficjalnie w Bośni i Hercegowinie są trzy języki to, wbrew narracji politycznej, są one naprawdę bardzo podobne. Do tego zdarza się, że pewne zwroty na tyle się mieszają, że ktoś nawet nie jest pewny jaki to jest język: „u nas tak po prostu się mówi”.

Poza tym przyjmujemy ten sposób mówienia jaki jest w danym rejonie. W rejonie gdzie mieszka więcej boszniaków ludzie pochodzenia chorwackiego z czasem również posługują się bośniackimi sformułowaniami.

Jeśli będziesz uczył się chorwackiego to jako pierwsze poznasz słowo Bok czyli Cześć. Natomiast w Bośni niemalże nikt na codzień tego słowa nie używa nawet jeśli identyfikuje się jako Chorwat. Wszyscy najczęściej posługują się zwrotem Zdravo! co można bardziej przetłumaczyć na nasze Witaj!

Podobnie jest na przykład z:

  • hiljada zamiast tisiuc (tysiąc)
  • komšija zamiast susjed (sąsiad)
  • czy też šta zamiast što (co).

Chociaż te drugie sformułowania są chorwackie, rzadziej ich się używa nawet wśród chorwackich bośniaków.

Warto podkreślić, że chociaż niektóre słowa brzmią inaczej po chorwacku, bośniacku czy serbsku, to każdy mieszkaniec Bośni i Hercegowiny zna wszystkie wersje i dobrze je rozumie. Czasami ze znajomymi śmiejemy się, że tutejsi mieszkańcy to najwięksi poligloci bo znają chorwacki, bośniacki, serbski a i jeszcze czarnogórski (tak, Czarnogóra również stwierdziła, że ma swój język, kilka lat po uzyskaniu niepodległości, a nie serbski).

 

Jakim językiem my się posługujemy w Bośni i Hercegowinie?

Gdy byliśmy w republice serbskiej mówili nam: O, dobrze rozmawiacie po serbsku. Gdy znajdujemy się w środkowej części kraju: O, dobrze rozmawiacie po bośniacku! Gdy znajdujemy się w chorwackiej dzielnicy: O, dobrze rozmawiacie po chorwacku.

A jakiego języka my się uczymy? Po prostu mówimy: Jesteśmy z Polski i uczymy się WASZEGO języka.

 
 
guest
2 komentarzy
najstarszy
najnowszy oceniany
Inline Feedbacks
View all comments
Mirko
Mirko
1 miesiąc temu

Co do ostatniej uwagi w artykule:
Lepiej nie próbować zapominać o tej regule i uważać aby nie pomylić się – skutki mogą być nieprzyjemne…

Ponieważ pochodzę z Bolesławca, dokąd w 1946-m przybyło z północnej Bośni około 17 000 polskich reemigrantów pochodzących głownie z Galicji – u nas mówiło się i mówi nadal: uczymy się JUGOLSKIEGO (lub jugosłowiańskiego) języka…

Źiveli!

https://reemigrancizbosni.pl/
https://www.facebook.com/reemigrancizbosni/

Najnowsze wpisy

Blog o bośni i hercegowinie

Podróżując po Bośni i Hercegowinie, warto wiedzieć, jakie metody płatności są najwygodniejsze i najbardziej opłacalne. Kraj nie jest w strefie euro, a jego waluta – marka zamienna (konvertibilna marka, KM, BAM) – może wydawać się mało znana. Jak najlepiej płacić w Bośni i Hercegowinie? Czy można płacić kartą?

Wojna w Bośni i Hercegowinie zakończyła się prawie 30 lat temu, ale jej ślady są wciąż obecne – nie tylko w postaci dziur po kulach na budynkach, lecz także w mentalności ludzi. Nie w rozmowach codziennych, ale w drobnych gestach, w tym, jak ludzie organizują swoje życie

Plakaty reklamujące nowe auta zachęcają do zakupu ze względu na to, że gwarancja obejmuje aż 5 godin! "Godina" to po prostu "rok". Kiedy ktoś krzyczy "polako", nie obawiaj się, nie masz na czole napisane, że jesteś z Polski. "Polako" to po prostu "powoli, spokojnie". O drogę lepiej nie pytać, bo...